Jesus Aiesak abesturikoa: https://youtu.be/0hCR3ZneBFg
Bizkaia Euskal Herriko ibar bat da, Nafarroa Garaia lurraldeankokatuta. Zangozako merindadean eta Zangozerria eskualdean daga, lruñea hiriburutik 50,2 kilometrora. Altuera 456 eta 1025 metro artekoa da, eta 39,96 km2-ko azalera hartzen du. 2021 urtean 5 biztanle zituen. Bizkaia ibarra Nafarroa Garaiko ibar garrantzitsuena da, despopulatzeari dagokionez. Morionesek izan ezik, bertako herriek ez dute XX. mendetik bizirik iraun. Morionesek bost biztanle besterik ez ditu. Ezporogi udal-barrutian daga, eta lurralde ezezaguna da biztanle gehienentzat, Gibar ibarreko gainerako barrutitik kanpo baitago. Izan ere, ibarra zeharkatzen duen errepide bakarra 2 kilometrokoa da, Mariones eta Zare pareko udalerria lotzen dituena, eta antzinako herri batzuek ez zuten ez argirik ez ur korronterik izan. Gaur egun, ibarra gehiena Nafarroako Gobernuaren jabetzako finka pribatua da, eta ibarraren azalera osoa pinu beltzez birlandatu da. Bertako biztanleak bizkaitarrak dira. lbarburua Mariones herria da. Juan Jesus Recalde Recalde, La Bizkaia de Navarra. Memorias de un valle en silencio bere liburuan, Bizkai hitza bizkarretik dator, hau da, bizkarrezurra, bizkarra edo lekurik goiena. Kasu honetan muino bati buruzkoa izan liteke, eta ibar honen idiosinkrasiak, hainbat muinoz inguraturik dagoenak, logika ematen dio teoriari. Gainera, ibarra zeharkatzen duten erreketako batek izen bera du. Koldo Mitxelenak dioenez, adirudi garai batean bizkai izena izan dela toponimian duen hedapenaren arabera, eta agian leku garaiak izendatzen zituen. Arnaut Oihenartek izena ematen du, nahiz eta bere hitzak anbiguo samarrak diren: «Bizkaia: lurralde menditsu eta malkartsua irudikatzen du». Agian ibar proportzioa onar daiteke: ibar - ibai, bizkar - bizkai. Bizkai izena Erronkaribarrarentzat eta Lapurdikoarentzat da, eta izen hori duten mendien eta mendixken kopurutik ondorioztatzen da. Adibidez, La Bizkaia, Taxoareko mendilerroaren toki bateko izena. Zonaldean, berdin deitzen da El Cerro eta La Bizkaia herrien arabera. Patxi Salaberri bizkai izenarentzat sierra (mendilerro) ahots erromantzearen euskal ordezkaria da. Bizkaia herrialdea ez bezala, Nafarroako Bizkaiak "-a"-ri eusten dio une oro, artikulu gisa jarduten baitu: Bizkaiako, Bizkaian, Bizkaiaren, Bizkaiari ...
Sakana kantuz-en bertsioa euskaraz: https://youtu.be/cqTk4GM0rqM
Bizkaia Euskal Herriko ibar bat da, Nafarroa Garaia lurraldean
kokatuta. Zangozako merindadean eta Zangozerria eskualdean daga, lruñea hiriburutik 50,2 kilometrora. Altuera 456 eta 1025 metro artekoa da, eta 39,96 km2-ko azalera hartzen du. 2021 urtean 5 biztanle zituen.
Bizkaia ibarra Nafarroa Garaiko ibar garrantzitsuena
da, despopulatzeari dagokionez. Morionesek izan ezik, bertako herriek ez dute XX. mendetik bizirik iraun. Morionesek bost biztanle besterik ez ditu. Ezporogi udal-barrutian daga, eta lurralde ezezaguna da biztanle gehienentzat, Gibar ibarreko gainerako barrutitik kanpo baitago. Izan ere, ibarra zeharkatzen duen errepide bakarra
2 kilometrokoa da, Mariones eta Zare pareko udalerria lotzen dituena, eta antzinako herri batzuek ez zuten ez argirik ez ur korronterik izan. Gaur egun, ibarra
gehiena Nafarroako Gobernuaren jabetzako finka pribatua da, eta ibarraren azalera osoa pinu beltzez birlandatu da.
Bertako biztanleak bizkaitarrak dira. lbarburua Mariones herria da.
Juan Jesus Recalde Recalde, La Bizkaia de Navarra. Memorias de un valle en
silencio bere liburuan, Bizkai hitza bizkarretik dator, hau da, bizkarrezurra, bizkarra edo lekurik goiena. Kasu honetan muino bati buruzkoa izan liteke, eta ibar honen idiosinkrasiak, hainbat muinoz inguraturik dagoenak, logika ematen dio teoriari. Gainera,
ibarra zeharkatzen duten erreketako batek izen bera du.
Koldo Mitxelenak dioenez, adirudi garai batean bizkai izena izan dela toponimian duen hedapenaren arabera, eta agian leku garaiak izendatzen zituen. Arnaut
Oihenartek izena ematen du, nahiz eta bere hitzak anbiguo samarrak diren: «Bizkaia: lurralde menditsu eta malkartsua irudikatzen du». Agian ibar proportzioa onar
daiteke: ibar - ibai, bizkar - bizkai.
Bizkai izena Erronkaribarrarentzat eta Lapurdikoarentzat da, eta izen hori duten mendien eta mendixken kopurutik ondorioztatzen da. Adibidez, La Bizkaia, Taxoareko mendilerroaren toki bateko izena. Zonaldean, berdin deitzen da El Cerro eta La
Bizkaia herrien arabera. Patxi Salaberri bizkai izenarentzat sierra (mendilerro)
ahots erromantzearen euskal ordezkaria da.
Bizkaia herrialdea ez bezala, Nafarroako Bizkaiak "-a"-ri eusten dio une oro, artikulu gisa jarduten baitu: Bizkaiako, Bizkaian, Bizkaiaren, Bizkaiari ...
Esta Bizkaia, también conocida como la Bizkaia del Valle de Aibar, está situada en el limite de dicho valle con el de la Baldorba, distrito de Leoz. Comprendía, entre otros pueblos que aún sobreviven, a los lugares ya deshabitados de Arteta, Gardaláin, Guetadar, Irangote, Julio, Loya, Sabaiza, Usumbelz, Eyzko y Usaregui/ Usaragui que se han convertido
en la "Finca Ezprogui" del Patrimonio Forestal de Navarra. El antiguo pueblo de Sabaiza es actualmente un centro de referencia para la cría de ganado autóctono de Navarra y específicamente de jaca navarra, una raza
en peligro de extinción. Los pueblos desaparecidos están integrados en el municipio de Ezprogi que también abarca a los concejos de Moriones y Ayesa en el mismo ayuntamiento.
Barranco de la Bizkaia
"Barranco de la Navarra Media oriental formado, en la localidad de Moriones, por la reunión de los barrancos de Loya y Gardalain procedentes de la vertiente meridional de la Sierra de Izco. Toma dirección W-E y cambia a N-S después de recibir al barranco de las Viñas en las proximidades de Sada de Sangüesa. A lo largo de 16 km drena una superficie de 68 km2 perteneciente a los términos municipales de Ezprogui, Leache,
Aibar, Sada de Sangüesa y Cáseda. Desemboca en la margen izquierda del río Aragón, aguas abajo de esta última localidad".
Para más información:
https://es.wikipedia.org/ wiki/Valle_de_la_Vizcaya
https://eu.wikipedia.org/ wiki/Bizkaia_(Nafarroa)
https://gurelur.blogspot.com/ 2013/11/011001-la-bizkaia.html
https://ujue-uxue.blogspot.com/2020/11/ jesus-ayesa-aristu-el-bardo-que-canta.html
Hil, ez da deus hiltzen,
labanean doa eguzkia.
Ez da hiltzen eguna, iragan baino.
Zimeldu arren liliak, zu gorpu zaren arren,
zimeldu arren liliak, ez da eguna hiltzen,
iragan baino. Labanean doa eguzkia,
ez da deus hiltzen, hil!!
............................................................................................
Eltzegor taldearen kantu bat, beraien lehen diskotik, "Ebihotz". 1984. urtean ekoiztu zuten, IZ estudioetan, Anje Katarain teknikoaren laguntzaz.
Juantxo Garzia, ahotsa
Joxemari Ostolaza "Xalbardin", ahotsa
Fernando Unsain, ahotsa
Marco Jossie, ahotsa
Jakes Etxeberria, musika
Benito Zubeldia, musika
Juan Mari Beltran, dultzainak ta klarinetea
J. Markos Juaristi, baxua
Iñaki Peña, akordeoia
Nelly Agirre, biolontxeloa
J.M. Txilibeia, klarinetea
ELTZEGOR musika taldea 1976. urtean sortu zen, ALEGERA taldean aritzen ziren hiru kantari(Juantxo Garcia, Jakes Etxeberria eta Marco Jossie) eta Joxemari Ostolaza "Xalbardin" jauna elkartu zirenean. Ondoren, Fernando Unsain eta Benito Zubeldia batu zitzaizkien. Eltzegor taldeak Euskal Herriko egoera politiko sozialari lotutako abesti ederrak sortu zituen, abertzale ikuspegitik. Baina, diskoak grabatzea ez zen taldearen lehentasun nagusia, adiskidetasunak batzen bait zituen taldekideak, elkarrekin kantatzeko plazerra. Atzerrian kantatzera maiz atera ziren, birritan aritu zen Antwerpen hirian (Flandria), baita Herbehereetan, Frantzian, Suitzan, Espainian, edo Katalunian. 1984. urtean, "Ebihotz", berelehen diskoa grabatu zuten. Joseba Sarrionandia, Joxemi Zumalabe, Xabardin edota Balere Bakaikoa jaunaren hitzekin. Disko hura harrera ona izan zuen zaletuen artean, baina zentsura arazoak ere ekarri zizkion kantuen hitzak zirela ta.
Geroago, Jakes Etxeberriak eta Benito Zubeldiak taldea utzi zutenean, Pantxoa Albizur jauna sartu. 1987. urtean, Eltzegor "Sasitik sasira" diskoa ekoiztu zuen. Kantata moduko bat zen, Fernando Unsainek sorturiko musikaz eta Xalbardin hitzez. ?Errefuxiatu bat bere etxea utzita beste leku batera doa, Euskadi den baina, beretzako, hain Euskadi ez den leku batera. Han aurkitzen da sistema ezberdin batekin, historia eta balore ezberdinekin?. 1992. urtean, "Herrialde berdean" diskolana kaleratu zuten. Izenburua, "Iharra" eta "Xenki", bi etakideek, 1970-71. urteetan idatzitako ipuin batetik hartuta dago. Ipuin horretan agertzen den Euskal Herriaren metafora bera erabili zuen Xalbardin jaunak kantuen hitzetan, euskal politika, presoen egoera, estradizioen auzia edota Euskaldunon Egunkaria hizpide, besteak beste. Lan honek aurrekoak ez bezalako planteamendua zuen.
Lehergailuaren hotsak,
ekintza zorrotz arrotzak,
zuen gorputzak xehaturik,
mutuerazi ahotsak.
Nafarroatik Lapurdira,
Baionatik hilerrira, malko dardar,
ezintasuna lurperuntz begira.
Askatasun egarriak,
erreka asegarriak, bat batean,
bihur zaizkigu odol iturriak.
Azkenik amorrazia, gure uzta eragotzia,
belarlandatuko dugu zuen mezuaren hazia.
Atxik azkeneko hatsa zuengan bait garamatza,
zabal dadin zuen eskaintza eta esperantza,
nahiz eta gu preso eman,
herriak hori lor dezan.
Abertzaleek azkeneko hitza
oraino ez dugu erran!!
..............................................................................................
Eltzegor taldearen kantu bat, beraien lehen diskotik, "Ebihotz". 1984. urtean ekoiztu zuten, IZ estudioetan, Anje Katarain teknikoaren laguntzaz.
Juantxo Garzia, ahotsa
Joxemari Ostolaza "Xalbardin", ahotsa
Fernando Unsain, ahotsa
Marco Jossie, ahotsa
Jakes Etxeberria, musika
Benito Zubeldia, musika
Juan Mari Beltran, dultzainak ta klarinetea
J. Markos Juaristi, baxua
Iñaki Peña, akordeoia
Nelly Agirre, biolontxeloa
J.M. Txilibeia, klarinetea
ELTZEGOR musika taldea 1976. urtean sortu zen, ALEGERA taldean aritzen ziren hiru kantari(Juantxo Garcia, Jakes Etxeberria eta Marco Jossie) eta Joxemari Ostolaza "Xalbardin" jauna elkartu zirenean. Ondoren, Fernando Unsain eta Benito Zubeldia batu zitzaizkien. Eltzegor taldeak Euskal Herriko egoera politiko sozialari lotutako abesti ederrak sortu zituen, abertzale ikuspegitik. Baina, diskoak grabatzea ez zen taldearen lehentasun nagusia, adiskidetasunak batzen bait zituen taldekideak, elkarrekin kantatzeko plazerra. 1984. urtean, "Ebihotz", berelehen diskoa grabatu zuten. Joseba Sarrionandia, Joxemi Zumalabe, Xabardin edota Balere Bakaikoa jaunaren hitzekin. Disko hura harrera ona izan zuen zaletuen artean, baina zentsura arazoak ere ekarri zizkion kantuen hitzak zirela ta.
Geroago, Jakes Etxeberriak eta Benito Zubeldiak taldea utzi zutenean, Pantxoa Albizur jauna sartu. 1987. urtean, Eltzegor "Sasitik sasira" diskoa ekoiztu zuen. Kantata moduko bat zen, Fernando Unsainek sorturiko musikaz eta Xalbardin hitzez. ?Errefuxiatu bat bere etxea utzita beste leku batera doa, Euskadi den baina, beretzako, hain Euskadi ez den leku batera. Han aurkitzen da sistema ezberdin batekin, historia eta balore ezberdinekin?. 1992. urtean, "Herrialde berdean" diskolana kaleratu zuten. Izenburua, "Iharra" eta "Xenki", bi etakideek, 1970-71. urteetan idatzitako ipuin batetik hartuta dago. Ipuin horretan agertzen den Euskal Herriaren metafora bera erabili zuen Xalbardin jaunak kantuen hitzetan, euskal politika, presoen egoera, estradizioen auzia edota Euskaldunon Egunkaria hizpide, besteak beste. Lan honek aurrekoak ez bezalako planteamendua zuen.
Hitzak:
Bi begi bi lore
Beldurrik gabe
Dena ongi dago
Zu bazaude
Bi begi bi lore
Beldurrik gabe
Dena ongi dago
Zu bazaude
Goizeko eguzki izpi berotan
Besarka nazazu
Bidearekin amestu duzula
Berriz esaidazu
Biharrak zer dakar
Iragarpenek asmatzen ez badute
Nola jakingo dugu ?
Noraeza ipar
Aurreikuspenik gabeko bidai hontan
Galdu nahi al duzu ?
Bi begi bi lore
Beldurrik gabe
Dena ongi dago
Zu bazaude
Bi begi bi lore
Beldurrik gabe
Dena ongi dago
Zu bazaude
Begiradekin hitz egin dezagun
Ulertuko nauzu
Ederra dela hemen esnatzea
Ez dezagun ahaztu
Biharrak zer dakar
Iragarpenek asmatzen ez badute
Nola jakingo dugu ?
Noraeza ipar
Aurreikuspenik gabeko bidai hontan
Galdu nahi al duzu ?
Bi begi bi lore
Beldurrik gabe
Dena ongi dago
Zu bazaude
Bi begi bi lore
Beldurrik gabe
Dena ongi dago
Zu bazaude
Zuzendaritza: ArriguriEkoizpen burua: Xabier FernánArte zuzendaritza eta Jantzigintza: Paloma MerinoArgazki Zuzendaritza: Adri NogalesKamara laguntzailea: Unax SilvaKamara auxiliarra: Aitor DañobeitiaGaffer: Borja Herrán, Sandra ApausaElektrikoak: Ander Beizama, Maider Gartzia, Pablo Santurde, Iker ArangurenGrip: Iñaki Agirrezabalaga, Cesar Fernandez LauciricaKredituak: Markel UrrutiaGatibu gaztetan: Xabier Paz, Unai Benguria, Mario Abad, Albar CirardaExtrak: Iñigo San Anton, Xanti Salvador, Jorge Pacheco, Ekain Alzola, Xabier Bengoa, Artzai IraurgiEskerrak: Cinelab Rumania, Musta Producciones, Zinealdea, Panda Artist, Popatik Estudio Kreatiboa
Bidai honetan barriro
maletak hartu behar
agur eta kitto
gaba da portuen
ilargia uretan muga begixetara
amaitu bako azken kantuan
Gora kopak zugatik
Ze momentu onak,
parreak algarak
da lainoak ur tartean
maite_eta bizi bildurrik barik.
Bizitza erre,
azken momentura arte.
Joan arte
Haizea soberan,
askatu txikotak
bela gaindien,
abante iparrera
Agur kapitaina
Hemen batute gauz
kitarra zaharrekin
Ron botilak eta oroimenak
hiru trago zugaitik
Berriz ikusiko gara
edo agian ez
Baina hor gelditzen dire
bizitzako momentuek
Maite_eta bizi
bildurrik barik.
Bizitza erre,
azken momentura arte.
Maite_eta bizi
bildurrik barik.
Bizitza erre,
azken momentura arte.
Joan arte
Hitzak:
Honaino iritsi zaren ulertzen
pauso bakoitza neurtzen
ustez galdutako trenak zenbatzen
zenbat aukera merezi dituzte ametsek?
Bideak esan dizu hau ez dela uste zenuena
Ezta nahi zenuena, zarena besterik ez
Gauzak ez direla zerutik erortzen
dena ote da lorpena hemen
baita lortu ezin daitekena
ez jo segurutzat gertatutako dena
Bideak esan dizu…
Gertatzen dena
merezi edo merezi gabe
bilatu edo bilatu gabe
uste ala ustekabe
Baina batzutan besterik gabe, hor ez zaude
Une horretan, hor ez zaude
Besterik ez, hor ez zaude
Bateria🥁: Oihan Agirretxe
Gitarra eta baxua🎸: Beñat Bobillo
Ahotsa🎤: Jagoba Mendizabal
Ezingo dut aurrera egin, ez baldin bada zuekin
zenbat urte, zenbat bizipen,
iluntasunean argi
Urte asko pasa dira, dena polita zen
egun osoa kalean, zoriontsu nintzen,
garai hartan ez nuen kezkarik
belaunak zartatu, gureak egin du
iluntzen hasi da, etxean zain ditut
ezin baitut, denbora gelditu...
Bihar ere, hala izan dadila
eskutik heldu eta gogora gaitezen
bizitakoak barnean utzi eta
urteak pasa ahala, itzuli daitezen
Ostatuko hormetan zailduak,
zenbat ume eta gazte, bidean galduak
bizitza halaxe delako
garai haiek ez dira inoiz itzuliko
Guztia aldatu da, hori badakit
dena galdu arren, ez nago bakarrik...
Bihar ere, hala izan dadila
eskutik heldu eta gogora gaitezen
bizitakoak barnean utzi eta
urteak pasa ahala, itzuli daitezen
ezingo dut aurrera egin
ez baldin bada zuekin,
zenbat urte, zenbat bizipen
iluntasunean argi...
Bihar ere, hala izan dadila
eskutik heldu eta gogora gaitezen
bizitakoak barnean utzi eta
urteak pasa ahala, itzuli daitezen
ezingo dut aurrera egin
ez baldin bada zuekin...
Bideo originala: • Esanezin - Kanturik Ez Bada
Hitzak eta musika: Ianire Aranzabe
Pianoa, sinteak, baxua eta kontrabaxua: Iñigo Asensio
Gitarra elektrikoa: Imanol Rubio
Ekoizpena: Esanezin
Grabaketa: Iñigo Asensio
Nahasketa eta masterizazioa: Iñaki Llarena
Bideoa: Imanol G. Gurrutxaga
Aktorea: Leire Berasaluze
Estilismoa: Maren Caballero
Alokairua: Cesar Hernandez, Ogeitalau camera solutions
Eskerrak: Korima Films, Adri Nogales, Aitor Arruti, Maddi Pecharroman
-----------------------------------------
Hitzak:
Aspaldi jeiki zara
ohean utzi dituzu izarak
Gaur kanturik ez bada,
nundik hasiko gara
Gaur dena bete du hotzikarak,
bihar akaso gai izango gara
Gu ta gure ikarak, gai izango gara
Nundik hasiko gara,
gaur kanturik ez bada
Egun berri bat, pauso berri bat
Udara amaitu denaren seinalea
Dena aldatzen dela esan zenidan
Bitartean, nik zure ametsetan
ikusten duzun hori izan nahi nuke
Soilik gaurkoz bada ere
Poetikoa al da pentsatzea
guztiok zerbaiten bila ari garela
Nahi dugun hori zer den jakin gabe?
Gure burua aurkitu, bidean zentzua galdu
Bukaerarik ez du
Galdetzen badidazu noiz arte iraungo duen negu honek
Betiko lekuetan galduko garela badakizu (badakizu)
Itzali dituzte argiak, hasi da berriro euria
Etxera bidea ez dela erraza ilunetan (ilunetan)
Neguan
Behin esan zenidan eta betiko gorde nuen nigan x4
Galdetzen badidazu noiz arte iraungo duen negu honek
Betiko lekuetan galduko garela badakizu (badakizu)
Itzali dituzte argiak, hasi da berriro euria
Etxera bidea ez dela erraza ilunetan (ilunetan)
Neguan