Jesus Aiesak abesturikoa: https://youtu.be/0hCR3ZneBFg
Bizkaia Euskal Herriko ibar bat da, Nafarroa Garaia lurraldean
kokatuta. Zangozako merindadean eta Zangozerria eskualdean daga, lruñea hiriburutik 50,2 kilometrora. Altuera 456 eta 1025 metro artekoa da, eta 39,96 km2-ko azalera hartzen du. 2021 urtean 5 biztanle zituen.
Bizkaia ibarra Nafarroa Garaiko ibar garrantzitsuena
da, despopulatzeari dagokionez. Morionesek izan ezik, bertako herriek ez dute XX. mendetik bizirik iraun. Morionesek bost biztanle besterik ez ditu. Ezporogi udal-barrutian daga, eta lurralde ezezaguna da biztanle gehienentzat, Gibar ibarreko gainerako barrutitik kanpo baitago. Izan ere, ibarra zeharkatzen duen errepide bakarra
2 kilometrokoa da, Mariones eta Zare pareko udalerria lotzen dituena, eta antzinako herri batzuek ez zuten ez argirik ez ur korronterik izan. Gaur egun, ibarra
gehiena Nafarroako Gobernuaren jabetzako finka pribatua da, eta ibarraren azalera osoa pinu beltzez birlandatu da.
Bertako biztanleak bizkaitarrak dira. lbarburua Mariones herria da.
Juan Jesus Recalde Recalde, La Bizkaia de Navarra. Memorias de un valle en
silencio bere liburuan, Bizkai hitza bizkarretik dator, hau da, bizkarrezurra, bizkarra edo lekurik goiena. Kasu honetan muino bati buruzkoa izan liteke, eta ibar honen idiosinkrasiak, hainbat muinoz inguraturik dagoenak, logika ematen dio teoriari. Gainera,
ibarra zeharkatzen duten erreketako batek izen bera du.
Koldo Mitxelenak dioenez, adirudi garai batean bizkai izena izan dela toponimian duen hedapenaren arabera, eta agian leku garaiak izendatzen zituen. Arnaut
Oihenartek izena ematen du, nahiz eta bere hitzak anbiguo samarrak diren: «Bizkaia: lurralde menditsu eta malkartsua irudikatzen du». Agian ibar proportzioa onar
daiteke: ibar - ibai, bizkar - bizkai.
Bizkai izena Erronkaribarrarentzat eta Lapurdikoarentzat da, eta izen hori duten mendien eta mendixken kopurutik ondorioztatzen da. Adibidez, La Bizkaia, Taxoareko mendilerroaren toki bateko izena. Zonaldean, berdin deitzen da El Cerro eta La
Bizkaia herrien arabera. Patxi Salaberri bizkai izenarentzat sierra (mendilerro)
ahots erromantzearen euskal ordezkaria da.
Bizkaia herrialdea ez bezala, Nafarroako Bizkaiak "-a"-ri eusten dio une oro, artikulu gisa jarduten baitu: Bizkaiako, Bizkaian, Bizkaiaren, Bizkaiari ...
No hay comentarios:
Publicar un comentario